Tôi cần phải thú nhận rằng: theo một nghĩa nào đó, tôi sáng lập ra trang web Stack Overflow là để đánh lừa những lập trình viên đồng nghiệp của mình. Trước khi bạn trở nên giận dữ vì điều này, hãy để tôi giải thích thêm.

Trong 6 năm qua, tôi đã có một niềm tin sâu sắc rằng việc trở thành một lập trình viên giỏi có rất ít thứ phải làm với lập trình. Vâng, công việc này cần một chút kỹ năng kỹ thuật và sự kiên trì. Nhưng thậm chí nhiều hơn thế, nó cần các kỹ năng truyền thông đúng đắn:

Sự khác biệt giữa một lập trình viên bình thường và một lập trình viên giỏi không liên quan đến bao nhiêu ngôn ngữ lập trình mà họ biết, và nó cũng không phải việc họ thích Python hay Java. Mà đó là liệu họ có thể truyền đạt ý tưởng của mình hay không. Bằng cách thuyết phục những người khác, họ có được lực đòn bẩy. Bằng cách viết ra những comment và đặc tả kỹ thuật, họ làm cho các lập trình viên khác hiểu được code của họ, có nghĩa là các lập trình viên khác có thể sử dụng và làm việc với code của họ thay vì phải viết lại nó. Thiếu mất điều này, code của họ là vô giá trị.

Kỹ năng viết lách là rất quan trọng đối với một lập trình viên.

Đó là đoạn trích dẫn trong một bài viết từ đồng sáng lập Joel Spolsky của tôi, và cũng là một trong những đoạn mà tôi yêu thích.

Đối với các lập trình viên, việc giao tiếp với những người khác không phải chính xác là thứ mà chúng ta dồn hết tâm trí vào đó. Chúng ta không nhảy vào nghề phát triển phần mềm vì chúng ta thích trò chuyện với người khác. Việc truyền thông chỉ đơn giản là rất khó, đặc biệt là truyền thông bằng hình thức viết. Vậy làm thế nào để bạn có thể trở nên tốt hơn trong lĩnh vực này? Viết blog là một cách:

Người ta phải dành cả cuộc đời để học cách viết hiệu quả. Nó không phải là một cái gì đó bạn có thể giả mạo. Nó không phải là một cái gì đó bạn có thể mua. Bạn phải làm việc với nó.

Đó chính là lý do tại sao nhiều người sợ họ không thể viết nổi blog.

Cũng giống như việc tập thể dục. Không quan trọng việc thân hình bạn hiện tại ra sao, nếu bạn tập thể dục một vài lần một tuần, thì cơ thể bạn sẽ trở nên săn chắc hơn. Viết một bài blog nhỏ một vài lần mỗi tuần và bạn sẽ trở thành một người viết lách tốt hơn. Nếu bạn không viết vì bạn ngại viết, vâng, thì kỹ năng viết lách của bạn sẽ như vậy mãi mãi.

Ngay cả với những ý định tốt nhất, việc nói với một người nào đó rằng “bạn nên viết blog!” chẳng bao giờ có tác dụng. Tôi biết điều này từ kinh nghiệm đau thương đầu tiên của mình. Viết blog không phải là dành cho tất cả mọi người. Ngay cả một bài viết blog nhỏ cũng có thể giống như một trở ngại không thể vượt qua đối với một lập trình viên trung bình. Làm thế nào để các lập trình viên đồng nghiệp của tôi có thể viết mà không cảm thấy mình đang “phải viết”?

Bằng cách chơi ăn gian một chút, nhưng cụ thể là như thế nào?

Bạn hãy xem lá thư mà tôi đã nhận được này:

Tôi không chắc liệu anh có nghĩ về tác dụng phụ này hay không, nhưng Stack Overflow đã dạy cho tôi về việc viết lách có hiệu quả hơn so với bất kỳ lớp học nào mà tôi đã tham gia, cuốn sách tôi đã đọc, hoặc bất kỳ trải nghiệm nào khác mà tôi đã có trước đây.

Tôi nghĩ rằng không có phương tiện nào khác giúp tôi có thể kiểm tra sườn bài viết của mình (bằng cách viết một câu trả lời), nhận được thông tin phản hồi ngay lập tức về chất lượng của nó (đặc biệt là khi viết những câu trả lời về kỹ thuật có chất lượng) và xem những câu trả lời của người khác so với của mình. Phần vote cung cấp một dấu hiệu tốt về hiệu quả của một bức email mà tôi có thể gửi cho một đồng nghiệp trong tương lai hay một kế hoạch kinh doanh mà mình có thể viết ra.

Trong suốt 5 tháng qua, tất cả các câu trả lời tôi viết đã trở nên tinh tế hơn về chất lượng. Nếu tôi không đưa ra câu trả lời được đánh giá cao nhất thì tôi sẽ nhìn vào câu trả lời tốt nhất của người khác và tìm hiểu xem liệu nó có gì khác với câu trả lời của tôi và tại sao câu trả lời của tôi lại không có kết quả cao. Liệu có phải tôi đã viết quá dài dòng hoặc quá ngắn gọn? Có phải tôi đã không trả lời đúng trọng tâm của câu hỏi đó?

Tôi hiểu khi anh nói rằng việc viết bài cho blog Coding Horror đã giúp anh rất nhiều trong việc nâng cao kỹ năng viết theo thời gian. Stack Overflow đã làm điều tương tự đối với tôi và tôi chỉ muốn cảm ơn anh vì đã cho tôi cơ hội đó. Tôi đã quyết định lập ra một blog lập trình để học theo anh và hôm nay tôi vừa đăng ký tên miền cho nó. Hy vọng rằng việc viết blog cũng sẽ tốt như viết trả lời trên SO. Không có phê bình nào tốt hơn so với việc có nhiều lập trình viên đồng nghiệp sẽ xem xét kỹ lưỡng từng chi tiết, từng yếu tố kỹ thuật và cấu trúc bài viết để tìm kiếm những điểm sai. Nếu bạn có thể viết hiệu quả và được chấp nhận bởi một nhóm lập trình viên thì bạn có thể viết cho bất cứ ai.

Joel và tôi đã luôn luôn đặt Stack Overflow, và tất cả các trang khác trên Stack Exchange Q&A, như những nơi để viết lách nhẹ nhàng, có trọng tâm và vui vẻ.

Vâng, chúng tôi sẽ giúp bạn trở thành một người có khả năng viết lách tốt hơn. Stack Overflow có nhiều yếu tố giống game, nhưng nó là một trò game với nhiệm vụ làm mọi thứ trở nên tốt hơn – làm cho internet tốt hơn, và quan trọng hơn, nó giúp cho bạn trở nên tốt hơn. Hãy nhìn những lập trình viên đồng nghiệp của tôi nâng cao kỹ năng giao tiếp bằng văn bản của họ lên một cách rất tự nhiên khi tham gia vào một cộng đồng tập trung và chuyên nghiệp với các đồng nghiệp của họ? Không có gì khiến cho tôi tự hào hơn.

Ngoài việc lập trình, có một cộng đồng khác luôn nhìn thấy tầm quan trọng của việc viết lách, và sẽ hỗ trợ để bạn mài sắc lưỡi cưa của mình.

Nếu bạn là tác giả viết sách, biên tập viên, nhà phê bình, blogger, người viết bài quảng cáo, hay là người viết lách của bất cứ loại nào, dù chuyên nghiệp hay không – hãy truy cập vào writers.stackexchange.com. Trở thành một người có khả năng viết lách tốt là một kỹ năng nền tảng giúp bạn tiến xa hơn trong sự nghiệp của mình, không quan trọng việc bạn đang làm nghề gì.

Nhưng thường thì bạn nên tập viết lách. Tôi nghĩ Jon Skeet đã nêu lý do một cách rất ngắn gọn tại đây:

Mọi người nên viết thật nhiều – cho dù đó là một blog, một cuốn sách, câu trả lời trên Stack Overflow, email hay bất cứ điều gì. Viết, và cần phải làm liên tục trong một thời gian. Theo kinh nghiệm của tôi, việc viết ra nội dung rõ ràng sẽ giúp bạn làm sáng tỏ quá trình suy nghĩ trong bạn. Đáng ngạc nhiên là bạn sẽ thấy nhiều điều mình chưa biết khi cố gắng giải thích một cái gì đó cụ thể cho người khác. Nó có thể bắt đầu một quá trình khám phá hoàn toàn mới.

Quá trình viết là một hành trình khám phá, nó sẽ tồn tại đến cuối cuộc đời của bạn. Cho dù bạn đang viết một cuốn tiểu thuyết, phê bình sách, một câu trả lời trên Stack Overflow, truyện khoa học viễn tưởng, một bài blog, một bình luận, một tài liệu kỹ thuật, v.v… Chỉ cần ra ngoài kia và viết!